| Резюме: | Tijdens Operatie Follie, de grootste actie ooit tegen illegale sigarettenfabrieken in ons land, heeft de douane verschillende productiesites opgerold en tientallen arrestaties verricht. Er waren op tien plaatsen in ons land huiszoekingen. In Tongeren werd een volledige fabriek opgerold en werden elf mannen opgepakt, in Bree vonden de speurders een opslagplaats. Woensdagochtend vielen 150 douaniers en lokale politiediensten binnen op adressen waar illegale sigaretten geproduceerd of opgeslagen werden. Dat gebeurde in Aartselaar, Tongeren, Bree, Eeklo, Drogenbos, Charleroi, Leuze-en-Hainaut en Frasnes-lez-Anvaing. Er vonden al zeker 45 arrestaties plaats. De verdachten zijn voornamelijk Oekraïeners, Bulgaren en Roemenen. De speurders vonden de grootste productiesite in een loods in Aartselaar, maar ook in Tongeren, Eeklo en Frasnes-lez-Anvaing ontdekten ze illegale fabrieken. De invallen kwamen tot stand na maanden voorbereidend onderzoek samen met de Europese fraudedienst OLAF en Europol. Er werden meer dan 28 miljoen sigaretten en 75 ton tabak gevonden, wat overeenkomt met verschuldigde accijnzen en btw ter waarde van ruim 21 miljoen euro. Slechte kwaliteit De illegale productie van tabakswaren is een groeiend probleem in Europa. Dit jaar zijn al acht fabriekjes opgerold, vorig jaar waren dat er vijf. In 2020 nam de douane meer dan 200 miljoen namaaksigaretten in beslag, in 2018 ‘amper’ 4,5 miljoen. “Die stijging is rechtstreeks te linken aan de stijgende accijnzen in landen als Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en België”, legt administrateur-generaal Kristiaan Vanderwaeren van de douane uit. “De staat loopt hierdoor miljoenen euro’s aan inkomsten mis, maar er zijn ook gezondheidsrisico’s. De kwaliteit van de tabak is heel slecht, mogelijk zitten er zware metalen in. Ook de filter is niet van goede kwaliteit.” Volgens de douane worden de namaaksigaretten vooral online verkocht, wat verboden is in België, en in een circuit van louche winkeltjes. De veel lagere prijs geeft aan dat het namaak is. Vanderwaeren nodigde in Tongeren de pers uit om een kijkje te nemen in de illegale fabriek. In de hal staan verschillende machines opgesteld en vooral een enorme voorraad tabak die het hele pand met een typische geur vult. Een grote dieselgenerator voorziet de illegale fabriek van elektriciteit. De muren zijn geïsoleerd met kartonnen dozen en valse wanden om het geluid te dempen. Afgewerkte pakjes sigaretten zijn er niet te vinden, maar er staat nog zo’n 30 ton versneden tabak klaar – goed voor 30 miljoen sigaretten – en palletten vol Marlboro-verpakkingen. Piekfijn nagemaakt, inclusief reliëfdrukwerk en de juiste codes. Maar ook een taalfout: Stopping smoking reduces the risk of fatal heart and lung diseases. “Het blijft vreemd, ze zijn zo professioneel in het namaken, maar daar letten ze dan niet op”, klinkt het. Technieker De douaniers zijn onder de indruk van sommige machines. “Er staan hier toestellen die nog nieuw zijn, wellicht zijn ze op deze locatie pas voor het eerst gebruikt. De echte sigarettenfabrikanten werken met hoogtechnologische, computergestuurde machines. In deze illegale fabrieken komen we altijd mechanische installaties tegen. Daar is een goede reden voor: ze zijn goedkoper en je kan ze gemakkelijker onderhouden.” Het pand in Tongeren werd gehuurd door een Duits bedrijf. “We weten nog niet of en hoe de huurder gelinkt is aan de criminele organisatie”, aldus een speurder. Een van Oekraïeners die in Tongeren van zijn bed werd gelicht, is op 25 juli met een passagiersvliegtuig in Dortmund geland. “In de Europese databanken stond hij gekend als een technieker die Europa rondreist om fabriekjes op poten te zetten of om machines te gaan herstellen als er ergens problemen zijn. Deze toestellen werden vroeger gebruikt in Oost-Europese tabaksfabriekjes die eigendom waren van de staat. Vandaag maken ze in China de ouderwetse toestellen na, speciaal voor de illegale productie van sigaretten. Kan je nagaan, namaakmachines voor namaaksigaretten. En veel moeite moet je er niet voor doen. Je vindt de toestellen gewoon op de Chinese webwinkel Alibaba”, zegt een speurder van de douane. Fitnesszaal De bovenverdieping van de illegale fabriek is ingericht als slaapzaal. Alle ramen aan de voorzijde van het gebouw zijn dichtgemaakt met kartonnen borden. Pottenkijkers zijn duidelijk niet gewenst. Hier sliepen tien arbeiders en de technieker die via Dortmund was gekomen. Het is rommelig, maar het zijn geen mensonterende toestanden. Er was een keuken en zelfs een wasmachine. In de slaapzaal vonden de speurders ook verschillende orginele pakjes sigaretten mét fiscale zegels. “Ze roken hun namaaksigaretten niet eens zelf. Dat zegt genoeg”, aldus een douanier. Het was niet de bedoeling dat de arbeiders gedurende hun verblijf het fabriekspand verlieten. De productiesite moest vooral onder de radar blijven. Om de tijd te doden was er een televisie en zelfs een geïmproviseerde fitnesszaal. “De arbeiders komen uit landen als Oekraïne, Roemenië of Bulgarije en verblijven hier enkele maanden. Ze kunnen hier veel meer verdienen dan met werk in eigen land. De echte kopstukken van het netwerk blijven buiten schot. Volgens onze informatie zitten die in Rusland, Moldavië en Dubai.” Onmiddellijk vernietigen Verschillende vrachtwagens rijden intussen aan om de inbeslaggenomen goederen af te voeren. “Alles wordt meteen en onder toezicht van de douane vernietigd”, zegt Vanderwaeren. “We gaan dit niet tijdelijk stockeren, want dan bestaat het risico dat de bende de machines terug komt stelen. De sigaretten en namaakverpakkingen worden vernietigd. De machines ontmanteld, samengeperst en als oud ijzer verkocht”, besluit Vanderwaeren. |