| Резюме: | Tussen 2022 en 2024 steeg het aantal leefloners dat ingeschreven is bij de VDAB met liefst 70 procent, als gevolg van een nieuwe verplichting. De arbeidsbemiddelaar kan nu meer dan 30.000 mensen begeleiden naar nieuw werk. Bekijk hieronder hoeveel leefloners in jouw gemeente ingeschreven zijn bij de VDAB.
Het aantal leefloongerechtigden in Vlaanderen dat ingeschreven is bij de VDAB zit stevig in de lift. Waren het er in september 2022 nog 17.924, dan zijn dat er nu meer dan 30.000. Dat is een stijging van 70,1 procent. Dat blijkt uit cijfers die Vlaams Parlementslid Ine Tombeur (N-VA) opvroeg bij Vlaams minister van Werk Zuhal Demir (N-VA), en het Nieuwsblad kon inkijken.
“Het is goed nieuws dat steeds meer leefloongerechtigden op de radar van de VDAB komen”, zegt Tombeur. “De verplichting voor leefloners om zich in te schrijven bij de VDAB mist zijn effect duidelijk niet.” Sinds mei 2024 moeten Vlamingen die recht hebben op een leefloon zich verplicht inschrijven bij de VDAB, tenzij dat om medische redenen onmogelijk is. Ook Oekraïense vluchtelingen die aanspraak maken op een leefloon vallen onder de verplichting.
De maatregel moet bijdragen aan de ambitie van de regering om de werkzaamheidsgraad op te krikken tot 80 procent. Nu ligt die op 76,8 procent. “Om die te verhogen, moet Vlaanderen het hebben van de activering van de inactieven. En dan kom je al snel uit bij leefloners. Via de werklozen valt er amper nog winst te boeken”, zegt arbeidseconoom Stijn Baert (UGent). “De activering van leefloners is historisch een taak van de gemeenten en hun OCMW’s, maar het is nuttig dat Vlaanderen hen ondersteunt.” (Lees verder onder de kaart)
Andere experts plaatsen kanttekeningen bij het hoerabericht over de toegenomen inschrijvingen. “De sterkste stijging situeert zich tussen 2022 en 2023. Nog voor de maatregel van kracht werd, dus. Een nieuwe trend is het eigenlijk niet”, zegt armoede-expert Wim Van Lancker (KU Leuven).
Ambitieniveau
Opmerkelijk zijn de regionale verschillen. Slechts 24 gemeenten laten een afname van het aantal ingeschreven leefloners zien, tegenover 273 gemeenten met een toename. En die varieert enorm. Onder meer in de centrumsteden Kortrijk, Sint-Niklaas, Brugge en Heusden-Zolder verdubbelde de hoeveelheid inschrijvingen. Geen enkel lokaal bestuur doet de prestatie van het West-Vlaamse Damme na: van 2 naar 47 ingeschreven leefloners in september 2024.
{
"type": "aside-inline",
"title": "Hoe Damme leefloners met succes naar de VDAB (en werk) begeleidt",
"content": [
{
"p": "In de West-Vlaamse stad Damme explodeerde het aantal leefloners dat gekend is bij de VDAB tussen 2022 en 2024. Daar is de oorlog in Oekraïne niet vreemd aan. Sanapolis, een voormalig ziekenhuis in deelgemeente Sijsele, werd omgebouwd tot een opvangcentrum voor 85 Oekraïense vluchtelingen. “We zetten ook voor deze groep mensen sterk in op activatie naar werk. Duurzame tewerkstelling helpt bij hun integratie in de maatschappij”, zegt schepen voor Sociaal Beleid Els Vanneste (CD&V)."
},
{
"image": {
"url": "//Assets/Images_Upload/2025/01/24/c6c66b16-169c-4039-a797-dcc3fbf437df.jpg",
"credit": "Simon Mouton",
"format": "image/jpg",
"caption": "Schepen Els Vanneste.",
"metadata": {
"alignment": "center",
"original_size": {
"width": 2449,
"height": 1633
}
}
}
},
{
"p": "Alle leefloongerechtigden in Damme zijn in orde met hun inschrijving bij de VDAB, behalve de mensen die een ziekte-uitkering ontvangen of te oud zijn. Om hen aan een job te helpen, nam Damme bijvoorbeeld Emino, een specialist in loopbaantrajecten, onder de arm. “Zij contacteren werkgevers en interimkantoren, begeleiden vormen van werkplekleren en regelen individuele beroepsopleidingen”, vertelt Vanneste."
},
{
"p": "Die aanpak werpt zijn vruchten af. “27 mensen zijn uitgestroomd naar een duurzame tewerkstelling”, klinkt het."
}
]
}
Dorpen zoals Mesen, Wellen en Maarkedal hebben meer moeite, want het aantal ingeschreven leefloners ging er achteruit. “Kleine gemeenten hebben te weinig capaciteit om leefloners daadwerkelijk naar een baan te begeleiden of om events zoals speeddating met werkgevers op te zetten”, zegt Baert, die opmerkt dat het ambitieniveau van gemeenten om inactieven aan het werk te krijgen sterk verschilt. Hij pleit er daarom voor om de VDAB een coördinerende rol te geven en gemeenten financieel te belonen of te bestraffen naargelang hun inspanningen.
De inschrijvingscijfers geven echter niet altijd een correct beeld van de prestaties die de OCMW’s leveren, nuanceert Van Lancker. “Veel leefloongerechtigden volgen taalcursussen of opleidingen, zonder tussenkomst van de VDAB. De meeste OCMW’s werken al nauw samen met lokale werkwinkels”, zegt de expert, die zich wat stoort aan de beeldvorming bij de Vlaamse regering.
Lakse instelling
“De focus ligt op een groep van mensen waarover veel vooroordelen bestaan. Onder leefloners bevinden zich heel wat mensen met gezondheidsproblemen, die niet onmiddellijk aan de slag kunnen”, zegt Van Lancker. “Het idee dat het OCMW een lakse instelling is waar iedereen geld kan ophalen, dat is volledig fout. Anderlecht (waar leeflonen door het OCMW onterecht toegekend en meermaals uitbetaald werden, red.) vormt echt een uitzondering. Hulp vragen bij het OCMW is geen pretje, dat doe je niet voor je plezier.”
|