Uitgehongerd, mishandeld of achtergelaten: het Natuurhulpcentrum in Oudsbergen heeft in bijna 25 jaar al dertig leeuwen opgevangen. Wat begon met een onverwacht telefoontje, groeide uit tot levensmissie.
Het begon allemaal op een doodgewone dag in 2001. De telefoon rinkelde in het Natuurhulpcentrum en aan de andere kant van de lijn hing de politie van Turnhout: “We hebben een leeuw in beslag genomen bij een dierenhandelaar, maar vinden nergens een opvangcentrum.” Sil Janssen, oprichter van het Natuurhulpcentrum in Oudsbergen, was even met stomheid geslagen. “Wij vingen kleine dieren op. Een leeuw? Geen idee hoe we dat moesten aanpakken.”
Toch besloot het team het dier een kans te geven. Het bleek om een jong welpje te gaan, dat de naam Simba kreeg. “De eerste keer dat hij me zag, ging hij op zijn rug liggen met zijn pootjes in de lucht. Zo’n lief dier … en hij was bijna geëindigd als tapijt”, herinnert Janssen zich.
gallery
Hij kon Simba niet aan zijn lot overlaten. “Maar ik had zelfs geen kooi voor een leeuw. Dus ik besloot via ons magazine een oproep uit te sturen voor financiële steun en helpende handen om een kooi te lassen. Ik was overdonderd door de reacties. Met al die hulp had ik wel vijf leeuwenkooien kunnen bouwen.” Vandaag, bijna 25 jaar later, zorgt de financiële steun van de leden er nog altijd voor dat het Natuurhulpcentrum leeuwen kan redden.
Schrijnend
De leeuwen in het Natuurhulpcentrum komen uit de meest schrijnende situaties. Ze zijn achtergelaten, uitgehongerd, mishandeld en ontsnappen op het nippertje aan een gruwelijk lot.
Een groot aantal van de opgevangen leeuwen werd slachtoffer van de oorlog in Oekraïne. Zo haalde het team in augustus nog leeuw Rori op. Zijn eigenaar was verdwenen en Rori had al lange tijd geen eten gehad. “Hij kon amper nog lopen. Toen we hem vonden, lag hij daar bijna dood”, zegt Janssen. “Ook de dierentuinen hebben er door de oorlog nauwelijks nog geld om hun dieren te voeden, dus wij zijn hun laatste hoop.”
gallery
Maar die reddingsacties lopen niet altijd van een leien dakje. In 2014 probeerde het team vier circusleeuwen uit Luik te bevrijden. “Met dertig agenten stonden we daar, maar de circusmensen waren woedend en bedreigden ons. We moesten zonder leeuwen wegvluchten.” Later slaagde de politie er alsnog in om de dieren in beslag te nemen. “Ze werden hierheen gebracht met een hele colonne zwaailichten. Wat een beeld. Dat waren de laatste leeuwen die we uit België hebben moeten opvangen.”
Ook de filmindustrie laat zijn sporen na. Broer en zus Mao en Mia waren 14 jaar toen het centrum hen bevrijdde uit een failliet trainingscentrum in Frankrijk. “Ze moesten jarenlang kunstjes opvoeren in films en reclamespots, onder andere voor automerk Peugeot. Ze gingen van een kale kooi zonder beschutting naar een mooi verblijf in ons Natuurhulpcentrum. Twee jaar later zijn ze door ouderdom gestorven, maar ze hebben hun oude dagen hier nog comfortabel kunnen doorbrengen.”
Ander opvangcentrum
Het Natuurhulpcentrum heeft op dit moment zes kooien voor grote dieren, daar zijn er onlangs namelijk nog drie bijgekomen. “Toch is er nog altijd niet altijd voldoende plaats voor elke geredde leeuw”, legt Janssen uit. In zulke gevallen helpt het Natuurhulpcentrum met de reddingsactie en zorgt het ervoor dat het dier een veilige plek krijgt in een ander opvangcentrum. “We krijgen voortdurend aanvragen. Er zijn maar een vijftal centra in Europa die leeuwen opvangen.”
Zo ook leeuw Jon, die werd bevrijd uit een Frans circus. “Dat was een van de meest schrijnende reddingsacties die we al hebben gedaan”, zegt Janssen. “Toen we hem vonden, gaf hij geen kick meer. Hij was vel over been, zijn tanden waren afgezaagd en zijn nagels uitgetrokken. Zoiets breekt je hart.” Dankzij intensieve verzorging in een Frans opvangcentrum herstelde Jon volledig. “In een maand tijd kwam hij 20 kilo bij.” Nu leeft Jon een vredig bestaan in een opvangcentrum in Johannesburg.
Tussenstop in Oudsbergen
De leeuwen kunnen nooit rechtstreeks van hun plaats van herkomst naar hun definitieve thuis reizen. De administratieve rompslomp is enorm en logistiek is dat simpelweg niet haalbaar. “Een leeuw uit Oekraïne rechtstreeks naar Afrika brengen? Dat gaat niet. Daarom maken ze eerst een tussenstop bij ons in het Natuurhulpcentrum”, legt Janssen uit.
Bij aankomst in Oudsbergen ondergaan de leeuwen een grondige medische controle. “Dieren uit circussen of particuliere eigendommen gaan vervolgens een maand in quarantaine. Dan kunnen ze niet alleen herstellen van hun zware verleden, maar leren wij hen ook kennen. Wat zijn hun karaktertrekken? Waar hebben ze extra zorg of aandacht nodig? Binnenkort bouwen we nieuwe quarantaineruimtes om hen nog beter op te vangen.”
“Leeuwen eten natuurlijk veel en dat waren we in 2001 nog niet gewend”, zegt Janssen. “Het is een geluk bij een ongeluk, maar in Limburg zijn er veel ongevallen met reeën. Wij doen ons best om die te genezen, maar bij bijvoorbeeld een complexe gebroken poot, moet die ree vaak ingeslapen worden, omdat dat niet altijd goed kan genezen.” Voor de leeuwen zijn die diertjes de perfecte voeding. Natuurlijk is dat niet voldoende, dus vult het Natuurhulpcentrum hun dieet aan met kippen en ander vlees. “Ze eten alles met veel enthousiasme – behalve de magen, want daar zitten groenten in en die laten ze steevast liggen.”
De opvang in Oudsbergen is altijd tijdelijk. “De meeste leeuwen blijven één tot drie jaar bij ons. Soms gaat het sneller, zoals bij Rori. Voor hem duurde het slechts acht maanden omdat zijn nieuwe verblijf al bijna klaar was. Maar sneller dan dat? Dat gebeurt eigenlijk nooit.”
Nieuwe thuis
Het ultieme doel van het Natuurhulpcentrum is om een mooie, definitieve thuis te vinden voor de leeuwen. Daarvoor werkt het centrum samen met partners over de hele wereld. “Zulke organisaties hebben gespecialiseerde verblijven waar de dieren voor de rest van hun leven in alle rust kunnen blijven”, zegt Janssen. “In het wild zouden ze niet kunnen overleven.”
Gewone dierentuinen tonen weinig interesse in de geredde leeuwen. “Zij kweken met leeuwen die een stamboom hebben, net zoals bij hondenfokprogramma’s.” Omdat de achtergrond van deze leeuwen onbekend is, worden ze niet in fokprogramma’s opgenomen. “Gelukkig zijn er opvangcentra, zoals de Five Sisters Zoo in het Verenigd Koninkrijk, die ‘tweedehandsdieren’ met open armen ontvangen.”
Toekomst in Afrika
“Het mooiste scenario is als de leeuwen hun oude dagen in een verblijf in Afrika kunnen doorbrengen”, benadrukt Janssen. Het Natuurhulpcentrum werkt daarvoor vaak samen met de Born Free Foundation, een internationale organisatie. Via hen kan het centrum makkelijker contacten leggen met Afrikaanse dierenasielen die de leeuwen een definitieve thuis kunnen bieden.
Meer dan de helft van de opgevangen leeuwen heeft inmiddels een nieuw leven opgebouwd in Afrika. “Ik ben hen onlangs nog gaan bezoeken en ze maken het fantastisch. Ze leven in prachtige, groene verblijven met alle ruimte die ze nodig hebben. Het was ontroerend om te zien hoe goed ze het daar hebben.”
Maar niet alle leeuwen maken die reis naar Afrika. “Soms is het beter om ze dichter bij huis te plaatsen, zodat er sneller in het Natuurhulpcentrum een plek voor een nieuw dier vrijkomt”, legt Janssen uit. Zo zijn er al leeuwen opgevangen in Italië, Schotland en, met het recente vertrek van Rori, voor het eerst ook in Engeland.”
gallery
Afscheid
Afscheid nemen van de dieren blijft een moeilijk moment, zelfs voor het ervaren team van het Natuurhulpcentrum. “Bij onze eerste leeuw Simba had ik het extra moeilijk”, herinnert Janssen zich. “Tijdens de terugvlucht naar België speelden ze uitgerekend The Lion King op het vliegtuig. Toen was het hek helemaal van de dam.”
Toch overheerst het besef dat elke redding een succes is. “We weten dat we hen een tweede kans hebben gegeven. Een waardig leven, een veilige thuis. Dat is het belangrijkste”, zegt Janssen vastberaden. “Elke leeuw die we redden, is een overwinning. En zolang er nog eentje in nood is, stoppen we niet.”
Wie de avonturen van de geredde leeuwen wil volgen, kan terecht op de Facebook- en Instagrampagina van het Natuurhulpcentrum.
|