Kamala Harris en Donald Trump hebben dinsdagnacht in Philadelphia hun eerste – en tot nader order enige – debat gehouden in de aanloop naar de Amerikaanse presidentsverkiezingen. Het werd een verbeten strijd, maar zonder duidelijke winnaar. Trump hamerde onophoudelijk op zijn favoriete onderwerp immigratie, Harris had zich dan weer duidelijk voorgenomen om de Amerikaanse kiezers ook een positieve visie op de toekomst voor te spiegelen.
Het debat in het National Constitution Center in Philadelphia begon al bij het opkomen van beide kandidaten met een opvallend moment: aangezien Harris en Trump elkaar nog nooit in levenden lijve ontmoet hadden, stapte de Democratische vicepresidente meteen op haar Republikeinse rivaal toe om hem de hand te schudden. “Kamala Harris”, stelde ze zichzelf voor. “Laat ons een goed debat hebben.” Trump was ietwat verrast door het gebaar, maar antwoordde vriendelijk: “Nice to see you”, “Aangenaam”. Wat volgde zou minder vriendelijk blijken. (Lees verder onder de video.)
De American Dream
“It’s the economy, stupid”, zei Bill Clinton ooit. Want in Amerikaanse presidentsverkiezingen is de eigen economie altijd één van de belangrijkste twistpunten. De moderatoren staken dan ook met dat onderwerp van wal. Harris probeerde het ietwat morsige parcours van de huidige Amerikaanse regering op dat vlak te ontwijken, door het te hebben over haar toekomstplannen voor de economie. Zo stelde ze belastingverlagingen voor jonge gezinnen en kleine bedrijven in het vooruitzicht, een plan waar ze later meermaals terug op zou komen. “Zodat kinderen die – zoals ik – opgroeien in de middenklasse kunnen opgroeien met de American Dream”, klonk het, in het begin nog wat zenuwachtig en haperend. “In tegenstelling tot de belastingverlaging voor grote bedrijven en miljardairs die mijn tegenstander zou doorvoeren, maar die tot prijsverhogingen voor gewone Amerikanen zou leiden. Gezaghebbende economen zeggen dat zijn plan zelfs binnen één jaar tot een recessie zou leiden.”
Trump riposteerde met zijn plan om importtarieven in te voeren, zodat “andere landen eindelijk moeten betalen voor wat wij al 75 jaar voor de rest van de wereld doen”, want “nu hebben we inflatie zoals we die nog nooit gezien hebben, de ergste in geschiedenis van ons land”. Om – niet voor het eerst – van onderwerp te veranderen zodat hij het kon hebben over zijn stokpaardje: immigratie. “Onze grens wordt overspoeld met miljoenen illegale immigranten, die gaan lopen met zwarte en hispanic jobs. Zij nemen alles gewelddadig over, dat zijn de mensen die zij (Harris, red.) en Biden binnenlaten in ons land.”
In haar riposte somde Harris op wat de Amerikaanse kiezers volgens haar de hele avond zouden krijgen: “Beledigingen en leugens” van een man die “geen enkel plan heeft voor u, enkel voor zichzelf”. Ook Trump beschuldigde Harris er echter van geen eigen beleidsideeën te hebben. “Ik ging haar zelfs een MAGA-petje sturen, omdat ze al mijn plannen heeft overgenomen.” Om dan ietwat contradictorisch te besluiten: “Ze hebben zo’n slecht beleid gevoerd, ze moet ons land wel haten.” (Lees verder onder de foto.)
Abortus na de geboorte
Nog zo’n heet hangijzer in de Amerikaanse verkiezingen is de abortuskwestie. Trump legde daarover de afgelopen weken enkele tegenstrijdige verklaringen af, maar ging vol in de aanval. Zo herhaalde hij nogmaals dat de Democraten voorstander zijn van abortus tot in de negende maand van een zwangerschap (wat niet klopt, red.). “Een Democratisch gouverneur zei: ‘De baby zal geboren worden, en we zullen dan beslissen’”, aldus Trump. “Met andere woorden: we zullen de baby dan executeren.” Daarna herhaalde hij zijn interpretatie van de beslissing die het overwegend Republikeins gekleurde Hooggerechtshof onder zijn presidentschap nam, als zou de Amerikaanse publieke opinie overwegend pro het afschaffen van het nationale recht op abortus geweest zijn. “Iedereen zei: geef het terug aan de staten, en dat heb ik gedaan. Nu is het de stem van de mensen die beslist, niet die van de federale overheid.”
Nadat de moderator de bewering van Trump over abortus na de geboorte had gecorrigeerd, herhaalde Harris wat ze net tevoren had gezegd: “Ik zei al dat jullie leugens zouden horen.” Abortus is één van de belangrijkste onderwerpen voor Democratische kiezers, en Harris pakte door. “Er zijn nu al negen staten waar er Trump abortion bans bestaan, zonder uitzonderingen voor abortus na verkrachting, of incest, of bij gevaar voor het leven van de moeder. Dat zijn vrouwen niet langer het recht hebben om te beslissen over hun eigen lichaam.”
Harris probeerde Trump op dat punt meermaals indringend aan te kijken, vermoedelijk in een poging om interactie uit te lokken. Dat zou echter niet of amper lukken: Trump bleef stoïcijns voor zich uit kijken. Op de vraag of hij een nationaal verbod op abortus zou goedkeuren, wilde Trump niet antwoorden. “Want dat zal niet nodig zijn. Want we hebben al wat we wilden: de staat die beslist.” (Lees verder onder de video.)
“Een leider die problemen oplost, niet kiest voor politiek gewin”
Daarna volgde het favoriete onderwerp van Trump: immigratie. Onder de regering-Biden swingden de cijfers qua illegale immigratie de pan uit, maar gevraagd wat ze beter anders zou gedaan hebben, was het ditmaal aan Harris om wat rond de pot te draaien. Ze verwees eerst naar haar verleden als openbaar aanklager, want “ik heb als enige openbaar aanklager in het land transnationale smokkelorganisaties vervolgd”.
En vervolgens verwees ze naar het wetsvoorstel waarvoor beide partijen in het Congres bijna groen licht hadden gegeven om de grensbewaking te versterken, maar dat op bevel van Trump last minute werd afgevoerd omdat het de Democraten electoraal goed zou uitkomen. “Want hij verkoos dat probleem langer te laten bestaan dan het op te lossen, omdat het hem beter uitkwam”, aldus Harris. “Wel, we hebben in dit land een leider nodig die problemen oplost, niet kiest voor politiek gewin. Hij heeft het tijdens zijn verkiezingsbijeenkomsten over allerlei vreemde dingen, maar nooit over uw problemen. Wel, ik zal een president zijn die uw problemen eerst zet.”
Immigranten die huisdieren eten
Wat volgde was één van de meer bizarre momenten van het debat, toen Trump een verhaal (dat door de lokale autoriteiten formeel is ontkend, red.) herhaalde over Haïtiaanse immigranten die in de stad Springfield in Ohio huisdieren van gewone Amerikanen zouden lokken om ze op te eten. “Ze eten de honden en de katten van de mensen die daar wonen op, het is een schande”, aldus Trump. “Ze vernietigt dit land! Als zij president wordt, hebben we geen kans meer, maar worden we Venezuela in het kwadraat.” Trump herhaalde ook dat honderden landen “hun criminelen naar ons land hebben gestuurd”, waardoor de criminaliteitscijfers in de Verenigde Staten sterk gestegen zouden zijn (wat door de FBI tegengesproken wordt).
Harris noemde die aandacht van Trump voor criminaliteit vervolgens grappig, “komende van iemand die vervolgd is voor fraude, verkiezingsbeïnvloeding, en verkrachting”. “We moeten ons voorstellen wat het zou betekenen als Donald Trump terug in het Witte Huis zou zitten”, aldus de vicepresident. “Het gaat om iemand die heeft gezegd dat hij de grondwet zou opschorten, en het gerecht zou inschakelen als wapen tegen zijn politieke tegenstanders. Het Hooggerechtshof heeft al getoond dat het hem niet zal tegenhouden. Het is dus aan het Amerikaanse volk om hem te stoppen.” Om terug te vallen op wat duidelijk haar boodschap van de dag was: “We moeten die bladzijde met deze oude retoriek omdraaien, en weer aandacht hebben voor gewone Amerikanen”. (Lees verder onder de video.)
De “waarden” van Harris
Waar Trump over abortus tegelijk warm en koud blaast, geldt dat ook voor Harris als het gaat over fracking(het opboren van olie, dat met name in de cruciale swing state Pennsylvania een belangrijke economische sector is, red.). Daar koos de Democrate voor een strategie die ze tijdens deze campagne al vaker gebruikte: ze had het over haar “waarden”, die “niet veranderd zijn”.
“Ik ben opgegroeid in de middenklasse, ik heb geen 400 miljoen dollar gekregen van mijn vader om dan zes keer failliet te gaan”, klonk het pittig. “Mijn waarden zijn geworteld in die opvoeding, en in mijn professionele verleden. En ik wil een president zijn die waarden belangrijk vindt, die mensen boven zichzelf doet uitstijgen, die stopt met mensen te kleineren.”
Bestorming Capitool
Vervolgens ging het over de bestorming van het Capitool, na de nederlaag van Trump bij de vorige verkiezingen. De oud-president wees alle verantwoordelijkheid daarvoor af, en wees met een beschuldigende vinger naar de burgemeester van Washington D.C. en oud-Kamervoorzitter Nancy Pelosi. “En wanneer gaan de mensen vervolgd worden die Minneapolis en Seattle in brand hebben gestoken?”
Harris benadrukte dat Trump vervolgd werd met impeachment voor zijn rol bij de bestorming van het Capitool, maar was ook verrassend positief in een poging om gematigde Republikeinse kiezers te verleiden: “We gaan niet terug, we’re not going back”, klonk het. “We draaien die bladzijde om. Als u dat te ver vond gaan, wel: er is plaats in onze campagne voor u, om te staan voor democratie en recht, voor een einde aan de chaos. Laat ons kiezen voor de toekomst.” (Lees verder onder de video.)
“Donald Trump werd ontslagen door 85 miljoen mensen”
Trump gaf de afgelopen weken tijdens een aantal publieke optredens voor het eerste halvelings toe dat hij de vorige verkiezingen had verloren (wat hem dan weer op veel kritiek van zijn ferventste supporters kwam te staan), maar daar kwam hij nu op terug. “Dat was sarcastisch bedoeld”, klonk het. Om meteen terug te beginnen over immigratie: “We hebben muren nodig, en we hebben goeie verkiezingen nodig. En onze verkiezingen zijn nu slecht. Ze (Biden en Harris, red.) laten al die immigranten kiezen, daarom laten ze die toe”, een bewering waarvoor trouwens geen bewijs bestaat.
“Donald Trump werd in 2020 ontslagen door 85 miljoen mensen, en dat kan hij blijkbaar heel slecht verteren”, zei Harris. “Maar we kunnen geen president hebben die probeert om de wil van de kiezers tegen te gaan, die niet in staat is om feiten te aanvaarden. Het Amerikaanse volk verdient beter.”
“Ze haat Israël”
Het debat ging vervolgens over de oorlog tussen Israël en Hamas, een zeer gevoelig onderwerp voor Harris. Zij bleef het dunne koord bewandelen dat ze nu al enkele weken bewandelt: “Israël heeft het recht om zichzelf te verdedigen”, maar “de manier waarop telt”, want “er zijn al teveel Palestijnen gedood.” Volgens Harris is daarom snel een staakt-het-vuren nodig, om vervolgens “te werken aan een tweestatenoplossing die veiligheid voor het Israëlische volk én de Palestijnen biedt”.
Trump wist dan weer te zeggen dat de aanval van Hamas “nooit had plaatsgevonden als ik president was geweest”, en dat “Israël over twee jaar niet meer als zij verkozen wordt”, want “dan zal alles daar opgeblazen worden”. “Maar ik zal dat oplossen, en snel. Zelfs voor ik terug president word.” Een claim die hij ook over de oorlog in Oekraïne herhaalde: “In 24 uur opgelost”, klonk het. (Lees verder onder de video.)
“Hij wil graag zelf een dictator worden”
Gevraagd naar specifieke plannen kwam er echter geen duidelijk antwoord. Het bleef bij het vage “Ik zal praten met de ene, dan met de anderen, en daarna zal ik ze samen krijgen”, en verwijten aan de NAVO en de Europese Unie, die volgens Trump te weinig geld aan Oekraïne geven. “Natuurlijk vinden de Europese leiders me niet leuk, omdat ik hen daartoe gedwongen heb. Terwijl zij dat niet eens proberen. Of het in ons belang is dat Oekraïne de oorlog tegen Rusland wint? Het is in ons belang dat het eindigt”, klonk het.
Harris vond dat Trump “probeert te verdelen en af te leiden”. “Hij houdt van dictators, want hij wil graag zelf een dictator worden. Dictators hopen dat hij het haalt, omdat ze weten dat ze hem kunnen manipuleren met gunsten en vleierij. Als Trump de afgelopen vier jaar president was geweest, zou Poetin nu in Kiev zitten, en zijn blik al naar Polen gericht hebben.”
“Eerst was ze niet zwart, dan was ze wel zwart”
De moderatoren vroegen Trump vervolgens naar zijn recente uitlatingen over de huidskleur van Harris. “Dat kan me allemaal niet schelen”, antwoordde Trump. “Jullie maken daar een zaak van, maar zij moet weten wat ze ook maar wil zijn”, om vervolgens halvelings zijn omstreden uitspraak te herhalen: “Eerst was ze niet zwart, dan was ze wel zwart. Dat moet zij weten.”
“Het is tragisch dat iemand die president wil worden al zijn hele carrière lang het Amerikaanse volk probeert te verdelen”, antwoordde Harris. “Maar ik denk dat de meerderheid van de Amerikanen snapt dat we samen sterker zijn. Mensen willen beter dan die verdeeldheid. We zien in elkaar een vriend, een buur. We willen geen leider die constant mensen met de vinger naar elkaar probeert te doen wijzen. Kunnen we alstublieft weer een discours hebben over de dromen van het Amerikaanse volk, niet één vol haat en verdeeldheid.” (Lees verder onder de video.)
“Laat ons de bladzijde omdraaien”
En na een nieuwe aanval van Trump over “het slechtste presidentschap in de geschiedenis van ons land”, herhaalde Harris meteen daarna opnieuw. “Ik ben niet Joe Biden, en duidelijk ook niet Donald Trump. Wat ik bied is een nieuwe vorm van leiderschap voor ons land. Die gelooft in de American Dream, die gelooft in mensen. Laat ons praten over onze plannen. Dat gesprek willen de mensen horen, geen gesprek vol vernederingen en beledigingen. Laat ons die bladzijde omdraaien.”
Het laatste onderwerp was de klimaatverandering. Harris verwees naar “mensen in staten die getroffen worden door extreem weer”, waar “hun verzekering daarom onbetaalbaar wordt”. “Daarom hebben een biljoen geïnvesteerd in het opbouwen van een schone economie, met nieuwe jobs.”
“Ik heb altijd maar één klant gehad: het Amerikaanse volk”
Aan het einde van het debat mochten beide kandidaten een slotbetoog geven. “Ik denk dat je vanavond twee verschillende visies voor ons land hebt gehoord”, ging Harris eerst, omdat zij de toss verloren had. “Eén met het oog op de toekomst, en één met het oog op het verleden. Hij wil ons terug naar het verleden brengen. Maar we gaan niet terug. Ik geloof dat het Amerikaans volk weet dat we meer gemeen hebben dan wat ons scheidt. En we kunnen een nieuwe koers uitstippelen. Een plan dat de hoop, dromen en ambitie van het Amerikaanse volk begrijpt.”
“Daarom wil ik een economie van kansen creëren, en de kost van het dagelijkse leven naar beneden halen”, aldus Harris. “Omdat ik geloof in wat we samen kunnen. Met respect voor ons leger. Met rechten, zoals het recht van vrouwen om over hun eigen lichaam te beslissen. Ik was openbaar aanklager en daarna senator, en ik heb altijd maar één klant gehad: het Amerikaanse volk. Ik heb een slachtoffer nooit gevraagd of ze Democratisch of Republikeins zijn, maar of ze OK zijn. Ik zet mezelf niet eerst. Ik focus op wat we kunnen zijn.” (Lees verder onder de video.)
“Waarom heb je al die plannen dan niet al uitgevoerd?”
Trump had het voordeel als laatste aan het woord te kunnen komen, en sloot dan ook af met een voor Harris pijnlijke conclusie: “Ze wil blijkbaar allerlei dingen doen”, klonk het. “Wel, waarom heeft ze dat dan al niet gedaan? Ze zit er al drieëneenhalf jaar. De grens sluiten, jobs creëren: waarom heeft ze dat niet al gedaan? Je hebt het niet gedaan, en je gaat het niet doen. We kunnen ons land niet opofferen voor jullie slechte visie.”
“En waarom hebben jullie het nog niet gedaan?”, klonk het aanzienlijk pessimistischer dan Harris. “Omdat we een falende natie zijn, een land in verval. We worden in de hele wereld uitgelachen. Er zijn oorlogen in het Midden-Oosten, in Oekraïne. Straks krijgen we een Derde Wereldoorlog op ongeziene schaal met kernwapens. Ik heb het leger heropgebouwd, zij heeft het weggegeven aan de Taliban. Wat deze mensen ons land hebben aangedaan... En het ergste van al: al die mensen die ze toelaten in ons land, die ons land vernietigen. Dit zijn de ergste president en vicepresident in de geschiedenis van ons land.”
|