De nieuwe NAVO-baas Mark Rutte waarschuwt voor de Russische dreiging voor het Europese continent, die ons “met grote snelheid” nadert. De NAVO-chef vindt dan ook dat de lidstaten “veel meer” moeten uitgeven aan defensie. Maar hoe groot is die dreiging echt? En gaat ons land uiteindelijk toch met meer geld over de brug moeten komen?
“We zijn niet in oorlog, maar ook zeker niet in vredestijd”, zei de Nederlandse oud-premier donderdag. Een boodschap waarmee hij toch wel wat mensen bang heeft gemaakt.
LEES OOK. NAVO-baas Rutte waarschuwt voor Russische dreiging: “We zijn niet klaar voor wat ons over vier of vijf jaar te wachten staat”
Professor Internationale Politiek David Criekemans (UA) vindt dat Rutte niet overdrijft. “Die dreiging is wel degelijk aanwezig, zonder dat we daarom nu allemaal in paniek moeten slaan. Ik denk dat Rutte Europa vooral wil voorbereiden op een nieuw tijdperk”, zegt hij.
Wat moeten we dan precies verwachten?
“Laat het duidelijk zijn: er is een groot verschil in perceptie tussen Centraal-Europese landen en wij. Landen als Polen en Roemenië bijvoorbeeld zijn veel meer bezorgd over de oorlog in Oekraïne en over de afwikkeling ervan. Rusland is aan de winnende hand, ook al moeten ze er zeer veel manschappen voor opofferen. Maar nogal wat Baltische landen vrezen dat als Rusland over enkele jaren hersteld zal zijn van het conflict, ze kunnen herbeginnen. Omdat ze tot de conclusie komen dat ze met een beperkte oorlog in Europa veel kunnen bereiken. Zoals hun territorium uitbreiden of hun invloed vergroten. En daar moeten we op voorbereid zijn.”
Criekemans zegt duidelijk “we”. Want ook ons land is, als het nodig zou zijn, verplicht om een ander EU-land met alle middelen bij te staan.
Het is overigens ook niet toevallig, zegt de professor, dat Zweden en Finland hun neutraliteit hebben opgegeven om lid te worden van de NAVO. “Er is geen reden tot paniek. Maar laten we ook eerlijk zijn, de barometer wijst toch ook niet op goed weer. En dus moeten we voorbereid zijn”, zegt hij.
LEES OOK. Rusland nadert strategisch knooppunt in Oekraïne: “Drie punten waar het echt brandt”
Is er dan enkel de Russische dreiging?
Neen, die komt ook uit China, Noord-Korea, Iran en noem maar op. “Ik zeg niet dat die direct plannen hebben om ons militair aan te vallen, maar het gaat verder dan alleen de militaire gevaren. Denk maar aan cyberaanvallen en andere sabotagedaden bijvoorbeeld”, zegt professor Crieckemans.
Is Europa echt niet klaar voor een oorlog?
“Het gebrek aan besef van urgentie is zorgwekkend. Zeker omdat Europa een militaire confrontatie met Rusland of een andere vijand op dit moment niet aan zou kunnen. Als Amerika en Groot-Brittannië ons niet zouden bijstaan, is Europa niet in staat om voldoende weerwerk te bieden. Dus moeten we zorgen dat we niet in een situatie komen waarin Trump zijn handen van Europa houdt, moest het ooit zo ver komen.”
Maar dan moeten we met meer geld over de brug komen?
“We zullen niet anders kunnen”, vreest Criekemans.
De NAVO-landen zouden zich moeten spiegelen aan de Koude Oorlog, toen “Europeanen veel meer dan 3 procent” van hun bruto binnenlands product (bbp) aan hun defensie besteedden. Dat heeft NAVO-topman Mark Rutte (57) gezegd. “De gevaren voor onze vrijheid en veiligheid zijn nu net zo groot of zelfs groter.”
De afspraak onder de lidstaten is vooralsnog dat er twee procent van het bbp wordt uitgegeven aan defensie, maar net zoals zijn voorganger Jens Stoltenberg meent Rutte dat dat engagement de komende jaren niet meer zal volstaan. “We zullen veel meer dan 2 procent nodig hebben”, zegt Rutte.
De Financial Times berichtte donderdag dat de 32 NAVO-landen zich inmiddels beraden over het opkrikken van de norm naar 3 procent in 2030, maar Rutte wil zich nog niet met zoveel woorden verbinden aan dit nieuwe concrete streefdoel.
Van de NAVO-landen voldoen er intussen 23 aan de oude afspraak van twee procent. België hoort daar nog steeds niet bij. Zelfs het kleinere Luxemburg heeft België op dat punt al ingehaald
Hoe lossen we dat op?
We moeten investeringen in defensie breder definiëren, vindt Criekemans. “Er liggen enkele noodscenario’s op tafel waarin België, Nederland en Duitsland grote hoeveelheden Amerikaans militair materieel zou moeten kunnen ontvangen in de havens van Antwerpen, Rotterdam en Hamburg. Daarvoor moeten er flinke investeringen in infrastructuur worden gedaan.” Havens uitbreiden, wegeninfrastructuur, spoorwegen… Dat zijn investeringen die volgens de professor als defensie-uitgaven zouden kunnen worden verantwoord tegenover de NAVO.
De investeringen op het gebied van infrastructuur en cyberveiligheid zijn in de Belgische context echter gewestelijke bevoegdheden. Dat biedt een extra uitdaging voor de lopende onderhandelingen over het vormen van een nieuwe federale regering: “De gewesten moeten worden meegenomen in de gesprekken die de formateur voert.”
Gaat de komst van Trump ook hier voor verandering zorgen?
Absoluut, zegt Criekemans. “We zullen Trump moeten tonen dat we mee zijn in zijn verhaal. Want, dat is geweten, zelf is hij meer geïnteresseerd in Azië dan in Europa. Terwijl we de VS zo hard nodig hebben. Niet alleen om ons te helpen verdedigen als dat nodig zou blijken, de extra taksen waar hij mee dreigt, zouden veel Europese bedrijven pijn doen. We hebben er dus alle baat bij om hem te vriend te houden.
|