Donald Trump is nog niet zo’n kwaaie. Aldus zeven Vlaamse optimisten in deze krant, vlak voor hij weer het Witte Huis introk. Hoe kijken ze 100 dagen later naar zijn eerste, turbulente maanden als president? “Ik heb zwaar onderschat hoe driest hij tekeer zou gaan.”
“Donald Trump is een crimineel.” De vraag is nog niet half gesteld, of Jean-Marie Dedecker zegt al onomwonden hoe hij denkt over de 47ste Amerikaanse president. Voor zijn eed prees Dedecker hem als een “uitstekend zakenman”. Honderd dagen later schiet hij met scherp. “De wereld staat op zijn kop. Washington is vriendjes met een psychopaat in Moskou en een fascist in Tel Aviv. Trump wil geen vrede. Het staakt-het-vuren in Oekraïne is een show, voor zijn ijdelheid. Poetin zal krijgen wat hij wil en Netanyahu, de oorlogsmisdadiger, blijft ongestraft zitten. Die hele kliek rond Trump is beangstigend.”
LEES OOK.Deze Vlamingen kijken uit naar nog eens vier jaar Trump: “Obama vertelde Europese leiders op de achtergrond wat ze moesten doen, Trump zegt het gewoon rechtuit”
Dedecker koesterde nochtans hoop. Dat Trumps zakelijke aanpak een verschil zou maken. “Maar hij is het omgekeerde van een zakenman. Nog nooit veroorzaakte een president een beurscrash. Ik durf te stellen dat het bewust was, om er zelf van te profiteren, zoals vroeger met zijn vastgoed.” Volgens Dedecker is de VS geen democratie meer, maar een autocratie. Een derde ambtstermijn voor Trump sluit hij niet uit. “In Amerika is momenteel alles mogelijk. Dat land is van God los.”
Trumps afkeer voor woke en de ‘klimaathysterie’ stemde Dedecker aanvankelijk gunstig. “Maar ineens roept hij: ‘Drill, baby, drill.’ Dat gaat te ver. Met die man valt niet te praten. Europa moet zeggen: tot hier en niet verder. Maar dat gebeurt niet. We moeten stoppen met Trumps kont te likken. Je maakt hem enkel machtiger door op je buik te kruipen.”
Had Frank Molnar mogen stemmen, dan had hij zonder aarzelen voor Trump gekozen. Met zijn vrouw leeft en werkt de ex-presentator van JIMtv en TMF al zeven jaar in de VS, de laatste drie in de Republikeinse staat Florida. Daar is in korte tijd veel veranderd, zegt hij.
“Ik herken weer het Amerika waar ik ben komen wonen. Mensen zijn opnieuw fier op hun vlag. Ze betalen het minste in vier jaar aan de pomp en durven weer te investeren. In een paar maanden is ons productiehuis met 400 procent gegroeid. In september waren we met vier, nu met vijftien. Sinds Trump terug is, zie ik alleen maar happy people.”
Molnar spreekt over een terugkeer van de “common sense”. “Geen mannen in vrouwensport, daar sta ik achter. En leerkrachten mogen niet meer zeggen dat je jongen of meisje kan zijn. Mocht ik dat horen, dan haal ik onze dochter meteen van school.” Hij voelt zich met zijn gezin veilig in de States. Een Derde Wereldoorlog onder Trump noemde Molnar al “dikke zever”. “Vorige keer was hij de eerste president in drie decennia die niet in oorlog was. Nu vergen Israël en Oekraïne meer tijd, maar er zijn nog altijd geen vliegdekschepen naar Rusland onderweg.”
Wel voelt Molnar de verdeeldheid. “Aan tafel met Democraten zwijg ik beter. Voor links kan Trump niks goed doen. Maar ik sta elke ochtend gelukkig op. Akkoord, Trump is ‘ne speciale’. In 2017 kende hij het Witte Huis nog niet, maar nu heeft hij een ‘all star team’. Terwijl in België dertig jaar over een nieuw voetbalstadion wordt gepalaverd, gaat het hier als een sneltrein. Als ondernemer profiteer ik daarvan.”
Eind januari maakte Mia Doornaert zich weinig zorgen. “Maar ik geef toe: ik heb de onvoorspelbaarheid en driestheid onderschat waarmee Trump zijn tweede termijn heeft ingezet. Dat een gewezen president een bestorming van het Capitool aanmoedigde, was al totaal onaanvaardbaar. Dat hij ermee wegkwam, heeft al zijn remmingen ontnomen. Hij negeert of schoffeert elke tegenmacht, ook justitie.”
“Ik had niet verwacht dat hij zo onverantwoordelijk en irrationeel van stapel zou lopen. Veel landen moeten bezuinigen, maar je kan de administratie niet met een cirkelzaag te lijf gaan zoals Trump en zijn acolieten. Het is hallucinant met welke figuren hij zich omringt: excentrieke miljardairs als Elon Musk, charlatans zoals Robert F. Kennedy, die actie voerde tegen vaccinatie en nu uitgerekend minister van Volksgezondheid is.”
Dat Trump voor de rest van de wereld even grillig is, noemt Doornaert rampzalig. “De ene dag kondigt hij importtarieven aan, nadien schort hij ze voor 90 dagen op, wat de chaos nog groter maakt. In zijn eerste termijn leverde die onorthodoxe aanpak enkele resultaten op. Maar nu verspeelt hij alle krediet. Hij is ook niet opgewassen tegen Poetin. Wie heeft nog vertrouwen in een democratie met een dergelijke karikatuur als president?”
Op één punt krijgt Doornaert gelijk, vindt ze: Trump heeft de Europeanen doen beseffen dat ze meer voor hun eigen veiligheid moeten instaan. “Maar het zal jaren duren voor Europa het zonder de Amerikanen kan. Tot dan blijft het afhankelijk van die draaitol in het Witte Huis.”
In januari gaf professor Herman Matthijs (UGent) Trump het voordeel van de twijfel, en dat doet hij nog steeds. “Op z’n minst heeft hij de geschiedenisboeken al gehaald”, zegt de econoom. “Hij heeft dossiers op tafel gegooid die jaren lagen te sudderen.” Zoals het Amerikaanse handelstekort van 950 miljard dollar. “Trump is een zakenman, hij kan tellen. Als hij zelfs maar een deel kan wegwerken, is dat winst. Maar met zijn invoertarieven pakt hij het nogal drastisch aan.”
LEES OOK.Ook Belgen in de VS getroffen door Trumps invoerheffingen: “Pensioenspaarplannen zijn aan het verdampen”
Matthijs ziet Trump geopolitiek van leer trekken. “De race naar zeldzame delfstoffen is begonnen. China ligt voor, Trump moet achtervolgen. Daarom aast hij op Groenland en het Panamakanaal. Hij heeft de strijd om de wereldmacht ingezet. In dat opzicht is de ruzie met Canada zijn grootste stommiteit: Canada is de poort tot de Noordpool, het volgende strijdtoneel.”
“De wereld is niet veiliger geworden, maar Trump heeft wel beweging gebracht. Hij spreekt met Rusland, Iran, en zet druk op Europa. Positief, want nu zal Europa ook eens beleid moeten voeren. Of we een bondgenoot kwijt zijn? Nee, Trump zal de NAVO niet verlaten. Hij wil gewoon de rekeningen niet meer alleen betalen. Geef hem eens ongelijk. Iedereen moet bijdragen, ook België.”
De professor noemt Trump, ondanks zijn stijl, voorspelbaar. “Hij zegt wat hij doet, en doet wat hij zegt. Hij heeft het Congres achter zich en de Democraten geven hem vrij spel. Als Trump luid roept – zoals over de tarieven – dan moeten we hem dus geloven. Zijn stunt heeft de Amerikaanse beurs pijn gedaan, maar pas binnen een jaar kan je daarover oordelen. Trump zet nu vooral de punten op de i. Hij deed al meer dan Biden in een hele termijn.”
De 57-jarige Vlaming Hugo Du Bois woont al bijna dertig jaar in Houston, Texas, met zijn zwarte vrouw en hun kinderen. Eerst steunde hij Obama en Hillary Clinton, maar onder Biden zag hij “de opmars van extreemlinks en een instroom van illegalen”. Dus stemde hij op Trump.
“Ik ben nog altijd blij met die keuze. In Houston staan nu opvallend veel appartementen leeg die vroeger bezet waren door illegalen – mensen die volgens Biden zogezegd niet bestonden. De huurprijzen dalen, wat in deze stad zelden gebeurt.” Ook op straat merkt hij een verschil. “Bij Home Depot – zeg maar de Amerikaanse Brico – stonden altijd dagloners te wachten op zwartwerk. Dat groepje is nu sterk geslonken. De aanpak werkt. Onder Biden was er geen controle, nu houdt Mexico de migranten zelf al tegen, omdat ze weten dat ze hier nergens geraken.”
Voor Du Bois voelt het persoonlijk. “Ik werk hier als IT’er en heb uren in de file gestaan op het migratiekantoor. Ik heb alles zelf betaald en geregeld. Dan hoor je: ‘Mexicanen kunnen geen papieren betalen.’ Bullshit. Ik stond tussen degenen die het wél legaal deden. Amerika is ‘a nation of immigrants’. Nu zijn het tenminste ‘legal immigrants’.”
Trump beloofde iets te doen aan de criminaliteit. Die is er nog steeds, zegt Du Bois, maar: “In elke grootstad heb je misdaad. Je moet het vooral niet nog importeren ook.” De eerste maanden van zijn president noemt hij positief. “Er is nu wel dialoog over Iran, wat Biden nooit is gelukt. En de beurscrash? Wat telt, is dat de benzine goedkoper is, en dat ik net loonopslag kreeg. Zeg wat je wilt, maar Trump doet het gewoon.”
“We moeten opnieuw wennen aan een hyperactieve president die veel praat. Bij Biden was dat anders.” Volgens David Neyskens, bestuurder bij denktank Libera en columnist bij Doorbraak, kijken we te veel met een Europese bril naar Trump. In de VS is de perceptie anders. “Hier is de hysteriemeter bij veel journalisten weer aangesprongen, maar Trumps ‘approval rate’ is amper 4,1 procent negatief. Dat valt enorm mee. Algemeen gezien vinden minder Amerikanen dat het land de foute richting uitgaat.”
Vooral Trumps migratiebeleid scoort. “De illegale migratie is met 95 procent gedaald. Daar houdt hij woord.” Budgettair blijft er een gigantisch tekort, maar Elon Musk en zijn DOGE – de adviesraad voor overheidsefficiëntie – beloven nog steeds 1.000 miljard dollar te besparen. Die kans lijkt klein. “Toch blijf ik het interessant vinden”, zegt Neyskens. “Aan zo’n oefening mogen we hier gerust een voorbeeld nemen.”
LEES OOK.Hij heeft het ons letterlijk zelf gezegd: zo extreem wordt Trump 2.0
Oordelen over buitenlands beleid vindt hij te vroeg. “Dat Trump actief onderhandelt over vrede in Oekraïne, is een goede zaak. Hij blijft wapens aan Zelensky leveren en heeft geen enkele sanctie tegenover Rusland opgeheven. Er wordt hem verweten dat hij geen harde taal over Poetin spreekt, maar dat zou ook niet constructief zijn. Alleen mogen we niet vergeten dat hij vooral vrede wil omdat China zijn echte zorg is. Pas op het einde weten we of hij het juist heeft aangepakt.”
Neyskens verwachtte wel een andere Trump. Kalmer, beheerster. “Maar hij is dezelfde gebleven. Met veel ‘noise’ en vrije associatie in zijn uitspraken. Je moet Trump serieus nemen, maar niet altijd letterlijk. Ofwel aanvaard je dat, ofwel niet.”
|